رهایی از فاضلاب ها چه با استفاده از سیستم فاضلاب شهری (اگوی شهری) و چه از طریق سپتیک برای انسان ها امری ضروری است.اما استفاده ازسیستم های سپتیک تانک رد پای زیست محیطی کمتری دارد.پس بیایید نگاهی به سیستم های سپتیک تانک و دلایل مثبت استفاده ازآنها بیندازیم.

سپتیک تانک یک محفظه ضد آب است که از جنس آجر،بتن، فایبرگلاس، پی وی سی یا پلاستیک به شکل مستطیل یا استوانه تولید می شود. که به وسیله آن پساب تولیده شده درون مخزن سپتیک تانک ذخیره شده .وسپس جامدات با چگالی بالا در کف سپتیک تانک انباشته شده و موادی با چگالی کمترچون چربی هاو...در بالای پساب شناور می مانند با گذشت زمان به دلیل تکثیر مداوم باکتری های بی هوازی درون مخزن سپتیک، فاضلاب به آرامی توسط باکتری ها و میکرو ارگانیسم ها تصفیه شده ودر نتیجه به فاضلاب خاکستری تبدیل گشته با این حال سرعت تجمع مواد جامد بسیار بیشتراز سرعت تجزیه مواد انباشته شده در کف سپتیک می باشد.به همین دلیل لجن و کف انباشته شده باید به طور منظم از محفظه خارج شود و برای دفع ایمن یا استفاده مجدد تصفیه شود.اما در هنگام تخلیه نباید به طور کامل کل لجن موجود را تخلیه کرد بلکه باید برای ادامه پیدا کردن فرایند تخریب بی هوازی مقداری از آن را باقی بگذارید.

دفع لج انباشته شده در سپتیک تانک به چند روش اعم از گودال خیس،تپه تبخیری، میدان ابشویی و یا از طریق فاضلاب آری از مواد جامد به سیستم فاضلاب دیگری منتقل می شود. فاضلاب بدون مواد جامد برای تصفیه ثانویه میتوانند به جریان های سطحی تالاب هایی با جریان های افقی یا عمودی انتقال داده شوند.

 

 

نحوه عملکرد یک سیستم سپتیک :

۱-تمام پساب تولید شده از یک لوله زهکشی اصلی به مخزن سپتیک تانک خارج از خانه منتقل می شود.

۲-مخزن سپتیک تانک یک مخزن مدفون و ضد آب است.که وظیفه نگهداری فاضلاب را تا زمان تشکیل لجن درون مخزن سپتیک تانک بر عهده دارد.در همین حین روغن و گریس موجود در فاضلاب نیز همچون کف غلیظ بر روی پساب شناور می شوند. محفظه ها و خروجیTشکل ازخروج لجن و کف از مخزن و حرکت به منطقه تخلیه جلوگیری می کنند.

۳- در مرحله بعدی پساب مایع از مخزن به سمت میدان تخلیه روانه میگردد.

۴-. فاضلاب از پیش تصفیه شده از طریق لوله کشی روی سطوح متخلخل تخلیه می شود. و فاضلاب توسط خاک فیلترشده ودر نهایت به آب های زیر زمینی تخلیه می گردد.(اگر پساب زیادی وارد زهکش شود ممکن است باعث جاری گشتن فاضلاب به سطح زمین و یا به بالا آمدن فاضلاب در توالت و سینک و.. در خانه منجرب شود.

 ۵-درمرحله آخر فاضلاب به خاک نفوذ می کند وبه طورطبیعی باکتری های کلیفرم مضر، ویروس ها و مواد مغذی توسط خاک تصویه می شود. (باکتری های کلیفرم گروهی از باکتری ها هستند که عمدتاً در روده انسان یا سایر حیوانات خون گرم زندگی می کنند).

نکات قابل توجه درنصب سپتیک تانک:

اندازه گیری مقدار زهکشی خاک: زهکشی خاک ها هم در اندازه و هم در مکان یابی مخازن زهکشی اهمیت دارد.در خاک هایی با زهکشی ضعیف، مانند خاک رس، ظروف ،زهکشی بزرگ تری برای افزایش سطح خاکی که پساب می تواند در آن جذب شود، مورد نیاز است. در مقابل، برخی از ماسه‌های درشت می‌توانند آنقدر دارای فضای آزاد باشند که توانایی کمی برای فیلتر کردن آلاینده‌ها داشته باشند. در این موارد خوب است  که کناره ها و پایه زهکش ها با خاک لوم یا سایر خاک های ریزدانه احاطه شود.

در مناطقی که آبهای زیرزمینی کم عمقی دارند ویا جایی که فقط لایه نازکی از خاک سطحی با ،زهکش آزاد روی خاکهای دارای قدرت جاذبه کمتری قرار دارند، ممکن است لازم باشد ظروف زهکشی به طور کامل یا جزئی بالای سطح طبیعی نصب شوند. این کار برای اجازه دادن به پساب برای پراکندگی و جذب در خاکهای اطراف است.
سپتیک تانک ها نباید در جایی قرار داشته باشند که وسایل نقلیه از روی آنها عبور می کنند. وزن یک وسیله نقلیه ممکن است به اجزای سیستم آسیب برساند و خاک اطراف را فشرده کند که توانایی آن در جذب پساب را کاهش دهد.

مواردی چون بالاترین سطح آب زیرزمینی، منابع آب مانند چاه ها، نهرها، سدها و... ، ساختمان ها و مرزها، و کانال های زهکشی نیز باید در هنگام نصب  برسی شوند.

علائم شکسته شدن سپتیک تانک:

بوی بد همیشه اولین نشانه اختلال عملکرد سیستم سپتیک نیست. در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر با یکی از متخصصین نابزیست تماس بگیرید.

• پساب فاضلاب به داخل فاضلاب های خانگی وارد شود.
• چمن سبز روشن و اسفنجی در منطقه زهکشی، به ویژه در هوای خشک به وجود آید.
• جمع شدن آب یا خاک گل آلود در اطراف سیستم سپتیک.
• إحساس بوی قوی در اطراف سپتیک تانک و منطقه زهکشی.

عمر سپتیک تانک

سپتیک تانک در صورت نگهداری اصولی و بازدید منظم میتواند تا ۴۰ سال و حتی بیشتر از آن عمر کند. شما باید همیشه با یک متخصص برای سرویس و بازدید ازسیستم سپتیک تانک در ارتباط باشید. تا مطمئن شوید سیستم دفع پساب به درستی انجام می شود.

 انواع سیستم های سپتیک تانک:

سیستم ها دفع پساب در سپتیک تانک ها با توجه به محیط متفاوت می باشند که با أنواع مختلف آن در ادامه آشنا می شویم.

سیستم متعارف

سیستم تصفیه فاضلاب در محل یا سیستم متعارف

 یک سیستم تصفیه فاضلاب غیر متمرکز محصوب می شود. که متشکل از یک مخزن سپتیک و یک سیستم نفوذ آب زیر زمینی می باشد که معمولا برای کارگاه ها و تک خانوار ها بسیار مناسب است.

محل تخلیه شنی در سیستم سپتیک تانک مدت هاست که مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش پساب حاصل، از طریق یک لوله به یک گودال کم عمق شنی یا سنگی منتقل می گردد .سپس پساب از طریق سنگ ها فیلترمی شود وبر اثر تصفیه اکثر میکروب ها حذف می گردند. شایان ذکر است استفاده از این سیستم ها ردپای

زیست محیطی نسبتا بزرگی برای طبیعت دارد و به همین دلیل برای همه مکان ها مناسب نیست.

 

سیستم محفظه ای

مزارع زهکشی بدون شن چندین دهه به صورت گسترده استفاده می شوند که از نمونه های بارز آن میتوان به سیستم محفظه اشاره کرد این سیستم یک طرح جایگزین برای سیستم های شن و سنگ می باشد از مزایای آن میتوان به سهولت ساخت آن اشاره نمود همچنین برای مناطقی با سطح آب زیر زمینی بالاو مکان هایی که زهکشی خاک ،کمتر است.استفاده ازسیستم محفظه ای مناسب می باشد.

اسیستم  محفظه ای از یک سری اتاقک متصل تشکیل شده که. اطراف و بالای اتاقک توسط خاک پوشیده می شود. در این سیستم دفع، لوله ها پساب تولید شده را از سپتیک تانک به اتاقک ها منتقل می کنند.ودر نهایت از درون محفظه ها، فاضلاب با خاک تماس پیدا کرده و توسط خاک همچون عملکرد فیلتر شنی تصویه شده و به طبیعت باز می گردد.

 

سیستم تالاب

سیستم تالاب از روی سیستم های تالاب طبیعی الگو برداری شده است که  معمولاً از یک  صفحه لاینر نفوذ ناپذیر و پر شن و ماسه همراه با گیاهان تالاب مناسب تشکیل شده است که باید بتوانند در یک محیط همیشه اشباع زنده بمانند در این سیستم ،فاضلاب تولیده شده توسط سپتیک تانک وارد سلول تالاب گشته. سپس فاضلاب از محیط تالاب عبور می کند و میکروب ها توسط  گیاهان و سایر محیط هایی که پاتوژن ها و مواد مغذی را حذف می کنند، تصفیه می شود. البته از انجا که فاضلاب توسط تالاب جریان می یابد ممکن است ازآن خارج شده و برای تصفیه بیشتر به یک زهکش سرازیر شود.

 

سیستم قطره ای

سیستم توزیع قطره ای در واقع نوعی سیستم پراکندگی پساب است که می تواند در انواع زهکش ها استفاده شوداز مزیت های آن می توان به نیاز نداشتن به تپه بزرگ خاک اشاره کرد و همچنین از معایب آن که به یک مخزن بزرگ  بعد از سپتیک تانک نیاز دارد تا بتواند طبق زمان بندی  مقدار کمی پساب را به منطقه جذب هدایت کند. همچنین اجزای اضافی، مانند نیروی الکتریکی، برای عملکرد این سیستم ضروری است که نیاز به هزینه اضافی و افزایش تعمیر و نگهداری دارد.

سیستم تصفیه هوازی

سیستم های تصفیه هوازی از لحاظ عملکرد بیشتر شبیه یک تصفیه خانه فاضلاب شهری در مقیاس کوچکتر می باشد.در این سیستم اکسیژن جهت افزایش فعالیت  باکتری ها تزریق می شود که در نتیجه آن فاضلاب بهتر و بیشتر تصفیه می گردد برخی از این سیستم های هوازی دارای یک مخزن پیش تصفیه و یک مخزن تصفیه نهایی جهت ضد عفونی کردن به دلیل کاهش سطح الودگی ها می باشد.از مزایای این طرح می توان به اجرای آن در مساحت های کم نیز اشاره کرد.

سیستم تپه

این سیستم ها که در مناطقی دارای خاک کم عمق و آب های زیر زمینی با سطح بالا و یا سنگ بستر کم عمق گزینه ای مناسب به شمار می رود. تپه شنی حاوی یک ترانشه زهکشی می باشد که پساپ از مخزن سپتیک به محفظه پمپ جریان می یابد و پس از تخلیه  به ترانشه توسط شن و ماسه فیلتر  شده وسپس به آب های زیر زمینی می پیوندد.

سیستم  تصفیه فیلتر شنی 

سیستم های فیلتر شنی را می توان در بالا یا زیر زمین ایجاد کرد. پساب از مخزن سپتیک به محفظه پمپ جریان می یابد وسپس به فیلتر شنی پمپ می شود. فیلتر شنی دارای روکش PVC یا یک جعبه بتنی پر از مواد شنی است.که پساب از طریق لوله های بالای فیلتر به داخل آن پمپ می شودو از طریق ماسه فیلتر گشته و، تصفیه می شود. سپس فاضلاب تصفیه شده به زهکش تخلیه می گردد.

سیستم تبخیر و تعرق

سیستم های تبخیر و تعرق دارای زهکش های اختصاصی هستند. پایه زهکشی سیستم تبخیرو تعرق با مواد ضد آب پوشیده گشته پس از ورود پساب به  قسمت زهکش در هوا تبخیر می شود در این سیستم سپتیک تانک پساب هرگز به خاک فیلتر نمی شود و در نتیجه به آب های زیرزمینی هدایت می شود. این مدل مخزن سپتیک تانک در شرایط محیطی خاص که آب هوا  گرم خشک  است انتخاب بسیار مناسبی می باشد.