انواع سونوگرافی
سونوگرافی چیست و چه کاربردهایی دارد؟ سونوگرافی برای تشخیص چه بیماری‌ها و علائمی انجام می‌گیرد؟ ممکن است چنین سوالاتی در رابطه با سونوگرافی برایتان پیش آمده باشد که به دنبال پاسخ آن باشید. ما در این مطلب قصد داریم شما را با انواع سونوگرافی و ویژگی‌های آن آشنا کنیم. در علم پزشکی روش‌هایی مختلفی وجود دارد که به تشخیص بسیاری از بیماری‌ها کمک می‌کند. سونوگرافی یکی از همان روش‌هایی محسوب می‌شود که در علم پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع به ابزاری گفته می‌شود که دارای امواج صوتی است که برای گرفتن عکس از قسمت‌های داخلی بدن از آن استفاده می‌شود.

یکی از ویژگی‌هایی سونوگرافی داشتن کاربردهای درمانی بسیار است. علاوه بر این کمک زیادی به جراحان می‌کند تا از طریق آن بتوانند نمونه برداری کنند. همانطور که گفتیم سونوگرافی یک نوع دستگاه تصویربرداری است که با امواج صوتی و فرکانس بالا و همچنین بر اساس فراصوت می‌تواند ساختارهای داخل بدن را بررسی کند. از همین رو در بسیاری از مواقع متخصصان از آن به جهت مشاهده و مورد بررسی قرار دادن قلب، کلیه‌ها، رگ‌های خونی، کبد و دیگر اعضای بدن استفاده می‌کنند.

 علاوه بر این پزشکان می‌توانند در دوران بارداری برای مشاهده جنین از تصویر برداری این دستگاه استفاده کنند. اشعه ایکس امواجی دارد که ممکن است برا انسان مضر باشد، اما از ویژگی‌های مهم این دستگاه نسبت به اشعه ایکس می‌توان به بی ضرر بودن آن اشاره کرد. سونوگرافی به طور کلی به سه دسته تقسیم بندی می‌شوند که عبارتنداز: سونوگرافی ترانس واژینال، سونوگرافی معمولی و سونوگرافی تخصصی

چند نوع سونوگرافی داریم؟

غیر از دسته بندی کلی سونوگرافی که پیش از این آن‌ها را نام بردیم، انواع دیگری دارد که که در واقع برای قسمت‌های مختلف بدن کاربرد دارد. در ادامه به معرفی برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

• سونوگرافی سینه
• سونوگرافی داخلی
• سونوگرافی بیرونی
• سونوگرافی دوران بارداری
• سونوگرافی دستگاه ادراری
• سونوگرافی قلب و عروق
• سونوگرافی غده تیروئید
• سونوگرافی اندوسکوپیک
• سونوگرافی در بیماری‌های زنان
• سونوگرافی شکم و دستگاه گوارش
• و...

برخی از انواع سونوگرافی در بین افراد بسیار رایج است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

سونوگرافی داخلی

همانطور که گفتیم سونوگرافی کاربردهای زیادی در تشخیص بیماری مختلف دارد. سونوگرافی داخلی از کاربردی‌ترین روش‌های سونوگرافی برای خانم‌ها به شمار می‌رود. همچنین زمانی تجویز می‌گردد که پزشک به بررسی بیشتر و دقیق‌تری نسبت به غده پرستات، رحم و یا تخمدان بیمار داشته باشد.

سونوگرافی بیرونی

به جهت معاینه و مورد بررسی قرار دادن قلب یا جنین سونوگرافی بیرونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. و نحوه انجام آن به این شکل است که متخصص یا سونوگرافیست ژل مخصوص سونوگرافی را بر روی پوست قرار می‌دهد و سپس با حرکت دادن مبدل بر روی قسمت مورد نظر تصاویر را مشاهده می‌کند.

سونوگرافی بارداری چیست؟

یکی از مواردی که در بارداری اهیمت زیادی دارد و نیاز است طی چند مرحله در دوران بار داری مورد استفاده قرار گیرد سونوگرافی است. خانم‌هایی که در دوران بارداری وضعیت عادی و نرمالی دارند، باید تا زمانی که این دوره به پایان می‌رسد، حداقل چهار جلسه سونوگرافی را انجام دهند. که اولین دوره آن در ابتدای بارداری است، دومین دوره در هفته دوازدهم، دوره سوم در هفته شانزدهم و آخرین دوره در هفته 32 انجام می‌گیرد.

در صورتی که خانم باردار علائمی چون فشارخون بالا، دیابت یا بیماری‌های دیگر داشته باشد و یا اینکه جنین به اندازه طبیعی خود رشد نکرده باشد، پزشک تعداد جلسات سونوگرافی را افزایش می‌دهد.

سونوگرافی غده تیروئید

یکی از مشکلاتی که ممکن است در غده تیروئید همانند دیگر غدد بدن ایجاد شود، تومورهای توپر یا حفرات خالی یا همان کیست است. در اکثر مواقع ممکن است متخصص غدد مترشحه داخلی پس از انجام معاینات لازم، اسکت رادیو ایزتوپ، سونوگرافی غده تیروئید را به دو روش انجام دهد. در واقع با انجام این کار تومورهای توپر از کیست تشخیص داده می‌شوند. و همچنین قرار گرفتن تومور در گردن یا کشیده شدن آن به داخل سینه و پشت جناغ کاملاً مشخص می‌شود.

سونوگرافی سینه

در صورت شکل گرفتن توده در سینه اولین راه برای بررسی آن سونوگرافی سینه است. که با استفاده از آن توده‌های موجود در سینه مشاهده می‌شوند. در حال حاضر یکی از سرطان‌هایی که بسیار در بین زنان دیده می‌شود سرطان پستان است. بنابراین افرادی که علائمی نزدیک به علائم سرطان پستان دارند می‌توانند با سونوگرافی مورد بررسی قرار گیرند.

سونوگرافی شکم و لگن

سونوگرافی علاوه بر اینکه با اهداف مختلفی انجام می‌گیرد، می‌تواند حرکت اندام‌ها و جریان خون را در رگ‌های خونی نشان دهد. سونوگرافی شکم لگن به منظور تشخیص اختلالاتی که در خون وجود دارد و همچنین بیوپسی با سوزن، مورد استفاده قرار می‌گیرد. سونوگرفی شکم را می‌توان یکی از رایج‌ترین نوع سونوگرافی دانست. دلیل این امر وجود ارگان‌های زیاد در داخل شکم است.

لوزالمعده، کلیه‌ها، طحال و کبد از جمله اندام‌های اصلی بدن هستند که در قسمت بالایی شکم مشاهده می‌شوند. دلایل انجام سونوگرافی شکم و لگن را می‌توان مواردی مانند نفخ شکم، درد شکم، مشکلات مثانه، وجود خون در ادرار، عفونت مجاری ادراری، درد و ناراحتی در کلیه و... دانست.

سونوگرافی بیضه‌ها

در روش سونوگرافی بیضه‌ها که در واقع تصویربرداری اولتراسوند از کیسه بیضه نامیده می‌شود، بررسی وضعیت بیضه‌ها به طور دقیقی انجام می‌گیرد. این نوع سونوگرافی برای تشخیص مشکلاتی که ممکن است در کیسه بیضه پیش آید مورد استفاده قرار می‌گیرد. و همچنین برای افرادی که دچار درد و تورم شده باشند تجویز می‌شود. سونوگرافی از روش‌های ایمن و کم ریسک و غیر تهاجمی به شمار می‌رود که کل روند آن در خارج از بدن انجام می‌شود.

آیا سونوگرافی فایده‌ای دارد؟

لازم است بدانید قبل از آشنایی با روش سونوگرافی و ابداع آن، تصویربرداری از بدن و قسمت‌های مختلف آن با روش‌های مرسومی مانند رادیولوژی و همچنین به کمک اشعه ایکس انجام می‌گرفت. میزان اشعه ایکسی که در این روش و تصویربرداری از بدن به کار می‌رود آنقدر زیاد نیست که بتواند عوارضی ایجاد کند، اما ممکن است در برخی موارد برای افرادی که در دوران بارداری برای بررسی جنین اقدام می‌کنند و یا استفاده زیاد از آن در بیماری‌های دیگر عوارضی داشته باشد.

 ممکن است عوارضی مانند افزایش میزان سقط جنین در ماه‌های اول، عقب ماندگی رشد، ناهنجاری‌های مادرزادی جنین، کوری جنین و یا سرطان‌های خونی را به همراه داشته باشد.

در حال حاضر استفاده از روشی به نام سونوگرافی توانسته است تأثیر زیادی در رفع این مشکلات داشته باشد. به طوری که سونوگرافی امروزه برای اطلاع از سلامت و وضعیت جنین و همچنین بررسی آن بارها در دوران بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین دیگر مادر یا جنین با خطری رو به رو نخواهند شد.

سونوگرافی چه کاربردی دارد؟

سونوگرافی کاربردهای رایجی دارد که پزشکان می‌توانند با استفاده از آن آسیب‌های احتمالی بدن را در شرایط مختلف تشخیص و مورد ارزیابی قرار دهند. همچنین به پزشکان کمک می‌کند تا به راحتی بروز هرگونه درد، ورم و یا عفونتی را تشخیص دهند. این نوع تصویربرداری یکی از روش‌های مفید برای مورد بررسی قرار دادن اندام‌های داخلی بدن شناخته می‌شود.

کبد، کیسه صفرا، طحال، کلیه‌ها، قلب و عروقی خونی، رحم، تخمدان‌ها و سونوگرافی بارداری، چشم‌ها، تیروئید و غدد پاراتیروئید، الاستوگرافی توده‌های پستانی، الاستوگرافی کبد (فیبرواسکن) و دیگر نواحی، مثانه (مانند تشخیص واریکسول در مردان) و پانکراس از جمله موارد مهم که به سونوگرافی نیاز دارند مجسوب می‌شوند.

نحوه انجام سونوگرافی

پزشک سونولوژیست وسیله‌ای خاص را بر روی بدن بیمار قرار می‌دهد و باعث می‌شود امواج صوتی با فرکانس بالا که قابل شنیدن نیستند به داخل بدن تابانده شوند. این امواج پس از برخورد به بافت‌های بدن بازتابیده می‌شوند و توسط دستگاه دریافت می‌شوند. در این صورت پزشک می‌تواند تصاویر نشان داده شده را مشاهده کند.